Prawa i obowiązki ucznia

Prawa ucznia to katalog czynności, które mogą wykonywać uczniowie, a także uprawnień, które uczniom przysługują. Statut szkoły zawiera w szczególności prawa i obowiązki uczniów, w tym przypadki, w których uczeń może zostać skreślony z listy uczniów szkoły, a także tryb składania skarg w przypadku naruszenia praw ucznia.

Poszczególne zapisy Prawa oświatowego, ustawy o systemie oświaty, a także innych ustaw i rozporządzeń wykonawczych wielokrotnie mówią, że dane prawo uczniom przysługuje. Dlatego też wyodrębnić można następujący katalog praw ucznia:

• • prawo do nauki,
  • prawo do wzięcia udziału w konkursie,
  • prawo do uzyskania pomocy materialnej,
  • prawo do informacji i sprawiedliwej oceny,
  • prawo do rozwijania zainteresowań,
  • prawo do bezpieczeństwa, wiedzy o bezpieczeństwie i uzyskania pomocy,
  • prawo do skonsumowania ciepłego posiłku,
  • prawo do swobody wypowiedzi, myśli, sumienia i wyznania,
  • prawo do prywatności,
  • prawo do czasu wolnego (właściwej organizacji życia szkolnego),
  • prawo do godności,
  • prawo do angażowania się w życie szkoły,
  • prawo do złożenia skargi.

 Obowiązki ucznia określone się w statucie szkoły z uwzględnieniem obowiązków w zakresie:

• • właściwego zachowania podczas zajęć edukacyjnych,
  • usprawiedliwiania, w określonym terminie i formie, nieobecności na zajęciach edukacyjnych, w tym formy usprawiedliwiania nieobecności przez osoby pełnoletnie,
  • przestrzegania zasad ubierania się uczniów na terenie szkoły,
  • przestrzegania warunków wnoszenia i korzystania z telefonów komórkowych i innych urządzeń elektronicznych na terenie szkoły,
  • właściwego zachowania wobec nauczycieli i innych pracowników szkoły oraz pozostałych uczniów.

 Miejscem, gdzie wskazano „podstawowe prawa ucznia” jest art. 85 ust. 5 Prawa oświatowego. Nie dotyczą one jednak każdego ucznia, a na przykład grupy czy organów samorządu uczniowskiego. Prawa te to:

• • Prawo do zapoznawania się z programem nauczania, z jego treścią, celem i stawianymi wymaganiami.
  • Prawo do jasnej i umotywowanej oceny postępów w nauce i zachowaniu.
  • Prawo do organizacji życia szkolnego, umożliwiające zachowanie właściwych proporcji między wysiłkiem szkolnym a możliwością rozwijania i zaspokajania własnych zainteresowań.
  • Prawo redagowania i wydawania gazety szkolnej.
  • Prawo organizowania działalności kulturalnej, oświatowej, sportowej oraz rozrywkowej zgodnie z własnymi potrzebami i możliwościami organizacyjnymi w porozumieniu z dyrektorem.
  • Prawo wyboru nauczyciela pełniącego rolę opiekuna samorządu.

Katalog praw i obowiązków ucznia znajduje się w statucie szkoły.