• Indywidualizacja pracy z uczniami

        •  

          Prawne podstawy indywidualizacji nauczania

           

          Zgodnie z Ustawą o systemie oświaty szkoła spełnia trzy podstawowe funkcje: edukacyjną, wychowawczą oraz opiekuńczą. Wszystkie one w powiązaniu ze sobą odpowiadają na indywidualne potrzeby ucznia. Ponadto zapewnia ona każdemu uczniowi:
          • dostosowanie treści, metod oraz organizacji nauczania do jego indywidualnych możliwości psychofizycznych,
          • stworzenie możliwości korzystania z pomocy psychologiczno-pedagogicznej i specjalnych form pracy dydaktycznej,
          • opiekę nad uczniami niepełnosprawnymi poprzez umożliwianie realizowania zindywidualizowanego procesu kształcenia, dobór form i programów nauczania oraz zajęć rewalidacyjnych koniecznych do prawidłowego rozwoju i opanowania podstawy
          • programowej,
          • opiekę nad uczniami szczególnie uzdolnionymi poprzez umożliwianie realizowania indywidualnych programów nauczania oraz ukończenie szkoły każdego typu w skróconym czasie, tzw. indywidualny tok nauczania,
          • opiekę nad uczniami pozostającymi w trudnej sytuacji materialnej i życiowej poprzez otoczenie ich szczególną, specjalistyczną opieką,
          • dostosowywanie kierunków i treści kształcenia do wymogów rynku pracy.

           

          Zadania szkoły związane z indywidualizacją kształcenia uczniów

           

          Nauczyciel jest obowiązany indywidualizować pracę z uczniem na obowiązkowych i dodatkowych zajęciach edukacyjnych, odpowiednio do potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych ucznia.

          Indywidualizacja przejawia się w dostosowywaniu do potrzeb i możliwości uczniów strategii edukacyjnych i wychowawczych, wykorzystywanych w codziennej pracy z uczniem, na każdych zajęciach prowadzonych przez nauczycieli. Nauczyciel powinien umożliwić uczniom wybór sposobów osiągania celów i metod zdobywania wiedzy i umiejętności poprzez dostosowywanie tempa zajęć, metod i form pracy, tak by zarówno angażować każdego ucznia z osobna, jak i organizować pracę całej klasy. Indywidualizacja jest przede wszystkim sposobem pracy z każdym uczniem, w tym ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, w każdym oddziale i na każdych zajęciach.

          Nauczyciele i specjaliści zatrudnieni w szkole zobligowani są do rozpoznania potrzeb rozwojowych i edukacyjnych uczniów oraz udzielania im wsparcia po stwierdzeniu takiej potrzeby.

          Dyrektor i nauczyciele muszą uwzględniać indywidualne potrzeby każdego ucznia.

           

          Lp.
          Zadania dyrektora i nauczycieli
          1. Dostosowanie treści, metod i organizacji nauczania do możliwości psychofizycznych uczniów, a także korzystanie z pomocy psychologiczno-pedagogicznej i specjalnych form pracy dydaktycznej
          (art. 1 pkt 4 ustawy o systemie oświaty). 
          2.

          Możliwość pobierania nauki we wszystkich typach szkół przez dzieci i młodzież niepełnosprawną, niedostosowaną społecznie i zagrożoną niedostosowaniem społecznym, zgodnie z indywidualnymi potrzebami rozwojowymi i edukacyjnymi (art. 1 pkt 5, 5a, 6 ustawy o systemie oświaty). Opieka nad uczniami:

          • niepełnosprawnymi - umożliwianie realizowania zindywidualizowanego procesu kształcenia oraz zajęć rewalidacyjnych,
          • szczególnie uzdolnionymi - umożliwianie realizowania indywidualnych programów nauczania oraz ukończenia szkoły w skróconym czasie. 
          3.

          Nadzór pedagogiczny dyrektora z uwzględnieniem:

          • inspirowania nauczycieli do innowacji pedagogicznych, metodycznych i organizacyjnych,
          • zatrudniania zgodnie z kwalifikacjami,
          • realizacji podstaw programowych i ramowych planów nauczania,
          • przestrzegania zasad oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów oraz przeprowadzania egzaminów, 
          • przestrzeganie przepisów dotyczących obowiązku szkolnego oraz nauki,
          • przestrzeganie statutu szkoły oraz wypełniania wymagań państwa dotyczących realizacji niezbędnych działań szkoły,
          • odpowiedzialności za realizację zaleceń wynikających z orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego ucznia (art. 39 ust. 1 pkt 2 w związku z art. 33, art. 39 ust. 1 pkt 10 ustawy o systemie oświaty.
          4. Indywidualizowanie pracy z uczniem na zajęciach edukacyjnych odpowiednio do potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych (art. 44c ust. 1 ustawy o systemie oświaty).
          5. Dostosowanie wymagań edukacyjnych niezbędnych do otrzymania przez ucznia poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych do indywidualnych potrzeb (art. 44c ust. 2 ustawy o systemie oświaty).
          6.

          Wskazanie uczniów, którym należy dostosować wymagania edukacyjne, tj.:

          • posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego,
          • posiadających orzeczenie o potrzebie indywidualnego nauczania,
          • posiadających opinię poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym poradni specjalistycznej, o specyficznych trudnościach w uczeniu się,
          • nieposiadających orzeczenia lub opinii, którzy są objęci pomocą psychologiczno-pedagogiczną w szkole - na podstawie rozpoznania indywidualnych potrzeb dokonanego przez nauczycieli i specjalistów,
          • posiadających opinię lekarza o ograniczonych możliwościach wykonywania określonych ćwiczeń fizycznych na zajęciach wychowania fizycznego. 
          7.

          Obowiązek prowadzenia obserwacji pedagogicznych mających na celu rozpoznanie u uczniów:

          • trudności w uczeniu się w tym, w przypadku uczniów klas I-III szkoły podstawowej, ryzyka wystąpienia specyficznych trudności w uczeniu się lub
          • szczególnych uzdolnień
          (§ 19 ust. 2 pkt 2 lit. a i b rozporządzenia w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej).  dagogicznej, w tym poradni specjalistycznej, o specyficznych trudnościach w uczeniu się,
          8. Określenie zasad organizacyjnych w zakresie adekwatnego do potrzeb uczniów udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej (§ 19 ust. 3-11 rozporządzenia w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej).
          9.

          Zobowiązanie szkoły i nauczycieli do podejmowania działań mających na celu zindywidualizowane wspomaganie rozwoju każdego ucznia, w tym:

          • organizacja zajęć zwiększających szanse edukacyjne uczniów zdolnych i mających trudności w nauce,
          • wskazanie, że każde dziecko jest uzdolnione, a zadaniem nauczycieli jest odkryć i rozwijać te uzdolnienia,
          • dostosowanie nauczania uczniom z niepełnosprawnością, w tym uczniom z niepełnosprawnością w stopniu lekkim, do ich możliwości psychofizycznych oraz tempa uczenia się,
          • odrębna podstawa programowa i ścieżka kształcenia dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym i znacznym,
          • dostosowanie zajęć w zakresie nauczania języka obcego na III i IV etapie edukacyjnym poziomu przygotowania ucznia, które uzyskał na wcześniejszych etapach edukacyjnych,
          • możliwość zwolnienia ucznia z realizacji zajęć wychowania fizycznego, zajęć komputerowych lub informatyki.
          (załączniki do rozporządzenia w sprawie podstawy programowej, § 5 rozporządzenia w sprawie klasyfikowania i promowania). 
          10. Indywidualizacja nauczania uczniów posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego. 
          11.

          Obowiązek organizacji zajęć rewalidacyjnych dla uczniów niepełnosprawnych, poprzez:

          • zwiększenia przez organ prowadzący, na wniosek dyrektora, liczby godzin wybranych obowiązkowych zajęć edukacyjnych i na realizację dodatkowych zajęć rozwijających zainteresowania i uzdolnienia uczniów,
          • przedłużenia dla uczniów niepełnosprawnych oraz uczniów szkół w zakładach poprawczych i schroniskach dla nieletnich okresu nauki na każdym etapie edukacyjnym o jeden rok,
          • skrócenia okresu nauki do 2 lat dla uczniów niedostosowanych społecznie lub zagrożonych niedostosowaniem społecznym uczęszczających do zasadniczych szkół zawodowych zorganizowanych w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych, młodzieżowych ośrodkach socjoterapii, zakładach poprawczych lub schroniskach dla nieletnich
          (§ 2 ust. 1 pkt 3 i § 4 ust. 1 pkt 3, § 3 ust. 1 pkt 1 i 2, § 5, § 6 rozporządzenia w sprawie ramowych planów nauczania). 
          12.

          Współpraca z rodzicami w zakresie:

          • wspomagania przez szkołę wychowawczej roli rodziny,
          • informowania o wymaganiach edukacyjnych niezbędnych do otrzymania przez ucznia poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych z zajęć edukacyjnych i oceny zachowania,
          • sposobach sprawdzania osiągnięć edukacyjnych uczniów,
          • warunkach i trybie otrzymania wyższej niż przewidywana oceny klasyfikacyjnej z zajęć edukacyjnych i zachowania,
          • informowania rodziców o potrzebie objęcia ucznia pomocą psychologiczno-pedagogiczną, przy czym w formie pisemnej, niezwłocznie, o ustalonych dla ucznia formach, okresie udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz wymiarze godzin,
          • informowania rodziców uczniów posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego o każdym spotkaniu zespołu i możliwości uczestniczenia w nim,
          • zapewnienia rodzicom możliwości udziału w dokonywaniu wielospecjalistycznej oceny poziomu funkcjonowania ucznia, opracowaniu i modyfikowaniu IPET,
          • nawiązanie współpracy z rodziną ucznia z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym i znacznym, włączanie jej w działalność rewalidacyjną prowadzoną na terenie szkoły,
          • organizacja działalności rewalidacyjnej szkoły, która przygotuje środowisko lokalne do przyjęcia i zaakceptowania ucznia i udzielania mu pomocy,
          • udział rodziców (prawnych opiekunów) uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym i znacznym w konsultacjach dotyczących postępów i trudności ucznia, ustalanie kierunków oddziaływań wychowawczo-edukacyjnych i konsultowanie z rodzicami sposobów rozwiązywania problemów ucznia
          (art. 1 pkt 2, art. 44b ust. 8 i 9 ustawy o systemie oświaty, § 22 rozporządzenia w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej, § 6 ust. 10 rozporządzenia w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, załącznik nr 3 ust. 6, nr 7 rozporządzenia w sprawie podstawy programowej). 
          13.

          Szkoła wspomaga rozwój uczniów z uwzględnieniem ich indywidualnej sytuacji.

          Na poziomie podstawowym:

          • rozpoznaje możliwości psychofizyczne i potrzeby rozwojowe, sposoby uczenia się oraz sytuację społeczną każdego ucznia,
          • organizuje zajęcia rozwijające zainteresowania i uzdolnienia, zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze i specjalistyczne organizowane dla uczniów wymagających szczególnego wsparcia w rozwoju lub pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz zajęcia rewalidacyjne dla uczniów niepełnosprawnych, odpowiednie do rozpoznanych potrzeb każdego ucznia.

          Na poziomie wysokim od szkoły oczekuje się:

          • działań uwzględniających indywidualizację procesu edukacji w odniesieniu do każdego ucznia,
          • pomocy w przezwyciężaniu trudności uczniów wynikających z ich sytuacji społecznej,
          w opinii rodziców i uczniów wsparcie otrzymywane w szkole odpowiada ich potrzebom załącznik do rozporządzenia w sprawie wymagań wobec szkół i placówek - Wymaganie 6.